मेरो परिवारको समृद्धिको बाटो–वित्तीय साक्षरता कक्षा

शर्मिला लिम्बु

लामगादी, पोखरा महानगरपालिका– ३३, कास्की

मेरो नाम शर्मिला लिम्बु (बर्ष २९) हो । मेरो घर मोरङ जिल्लामा पर्दछ । अहिले बसोबास पोखरा–३३ लामगादीमा छ । हाम्रो ३ जनाको परिवार हो । श्रीमान मिति २०७८ असोज देखि भिजिट भिसामा साउदीमा हुनुहुन्छ । घरमा छोरा र म । श्रीमान् ले एअरपोर्टमा जहाज सफा गर्ने काम गर्छु भन्नुहुन्छ । सामी कार्यक्रम अन्तर्गत पोखरा – ३३ भरतपोखरी केन्द्रमा मिति २०७९ साल चैत्र ३ गते देखि चलेको २१ हप्ताको वित्तीय साक्षरता र मनोसामाजिक परामर्श कक्षामा नियमित रुपमा सहभागी भएँ । उक्त कक्षाले मेरो मन खोलिदियो । जस्तै, धेरै कुरा भन्न त मलाइ आउदैन । आफुले गर्ने बचत को महत्वको बारेमा कुरा भयो । आफुले गरेको बचत नै आफ्नो लागी सहारा हो भन्ने ज्ञान भयो । किनभने आफुलाई आवस्यक परेको बेलामा आफुले गरेको बचत प्रयोग गर्न सकिन्छ र आफुलाई सजिलो हुन्छ भन्ने बारेमा थाह भयो । यस कुराले मलाइ थोरै भएपनि बचत गर्नु पर्दछ । थोरै भएनी आम्दानि गर्नुपर्छ भन्ने लाग्यो । बचतले पछि आफु र आफ्नो परिवारलाइ आवस्यक पर्दा सहयोग र सजिलो हुन्छ भन्ने कुराले छोयो । पैसा भए पनि जथाभावी खर्च गर्नु हुदैन । काम नगरी खालि बस्न हुदैन । मैले आफैले पनि केहि सिक्नुपर्छ, केहि काम गरेर कमाउनु पर्छ । श्रीमान् को कमाइमा आफुले पनि थप्नु पर्दछ । त्यसोभए मात्र जिबन सजिलो हुन्छ भन्ने कुरा प्रस्ट भयो । कक्षामा सहभागी हुनुभन्दा पहिले पनि मैले चना–चट्पट् बनाउथे, तर घरैमा । खासै बिक्रि भएन । बिचमा बन्द भयो ।

जब म बितीय साक्षरता कक्षामा सहभागी भए, बचतको बारेमा गहिरोसँग जान्ने र बुझ्ने मौका पाएँ । मेरा सिकाइले बचतको महत्व र मन खोलिदिएपछी कक्षा समापन भन्दा २ दिन पहिले नै ठेलागाडा किने योजना बनाए । ठेलागाडा मात्र रु बाह्रहजार (१२,०००) मा किनेको र छत् पनि हाल्दा सबै गरेर रु पन्ध्रहजार (१५,०००) लाग्यो । ठेलागाडामा चना–चट्पट् बनाएर घर नजिकै बाटाको चोकमा बस्छु । पानी नपरेको दिन मानिसहरुको आवतजावत पनि धेरै हुन्छ र राम्रै बिक्रि हुन्छ । कहिलेकाहीँ दिनको हजार–बाह्रसय (१००० – १२००) सम्मको पनि बिक्रि हुन्छ । बिक्रि अनुसारको फाइदा पनि हुन्छ । कहिलेकाहीँ त २०० – ३०० सम्म पनि नाफा हुन्छ । मैले कमाएको पैसाले घरमा खर्च धान्ने भएको त छ, तर कहिलेकाहीँ त पुग्दैन । घरभाड मासिक पन्ध्रसय (१५००) हो । छोराको फी महिनाको पाँचसय हो । श्रीमान् ले पठाउने पैसा ऋणको किस्ता तिर्ने ठिक्क हुन्छ । ऋण दुई ठाउँ बाटः मुक्तिनाथ बैक र दुग्ध सहकारी बाट लिएको । घरबेटीले नै ऋणको व्यवस्था गरिदिनु भएको हो । आफ्नो नागरिकता छैन । ऋण लिन नपाउने स्थिति छ । हामी लाई ऋण कसरि लिने भन्ने थाहै थिएंन र यो ठाउँ नयाँ भएकोले चिनेको पनि कोही थिएन । घरबेटी ले नै मिलाइदिनु भयो । त्यसैले अहिले श्रीमान् को पैसा घरबेटीको नाउमा आउछ । पछी पनि यहि ब्यापारलाइ बढाउने बिचार त छ । यदि मिल्यो भने नागरिकता बनाएर श्रीमान् संगै विदेश जाने हो की ? जस्तो पनि लाग्छ । यस्तो कमाइले त हुदैन होला नी । श्रीमान् भिजिट भिसामा रहेको जोखिम बारे थाहा त भयो । तर के गर्ने कसो गर्ने भन्ने थाहा छैन ।

अहिले त काम गरिरहनुभएको छ । खष्कष्त भिसाको कुरा त विदेश गए पछी मात्र थाह भयो । ६ महिनां सम्म काम पनि पाउनु भएन । पठाउने मान्छे लाई सोधपुछ गर्दा सम्पर्क बिहिन भयो । एकपटक त मलाई नेपाल झिकाउ भन्नुभयो । फेरी आफैले नेपाल आएर के गर्ने, ऋण कसरी तिर्ने भनेर पनि भन्नु हुन्छ । अहिले त केहि भन्नु हुन्न । काम गरिरहनुभएको छ । अब अरु कुरा मलाइ थाहा छैन ।
धेरै कुरा नजाने पनि आफैले पनि काम गर्नुपर्छ । थोरै भएनी कमाउनु पर्छ । जथाभावी खर्च गर्नु हुदैन । थोरै थोरै गरेर भएनी जोगाउनु पनि पर्छ । घर सल्लाह पनि गर्नुपर्छ भन्ने कुरा सिकेको छु । श्री मान् ले पनि चट्पट ब्यबसाय गरेको ठिक छ भन्नुभयो । श्रीमान् ऋण तिर्नकै लागी भिसा सकिएको भएनी काम गर्दै हुनुहुन्छ । उतै काम गर्ने भिसा मिलाको होकी ? जस्तो लाग्छ । अझै ४–५ महिना भिसा छ भन्नुभयो । टोलमा अन्य २ ठाउमा किराना पसलेहरुले पनि चना–चट्पट बनाउछन् । म अहिले खुशी नै छु ।